1. مسولیت ها را واگذار نمایید.
دانش آموزان در قبال رفتارشان هرچه بیشتر احساس مسولیت کنند ، نیاز کمتری به اعمال مدیریت از سوی معلم خواهد داشت ، بنابراین معلمان می بایست به جمعیت دانش آموزان مسولیت پذیر بیفزایند.
2.عقب بایستید و به دیگران فرصت بدهید.
هنگامی که از دانش آموزی می خواهید به سوالی پاسخ دهد یا می خواهید سوال او را بفهمید ، به طور طبیعی تمایل دارید به او نزدیک شوید.وقتی این کار را می کنید و هر قدر که شما به او نزدیکتر می شوید او دلیلی برای اینکه بلندتر صحبت کند ، نمی یابد.این امر در نهایت منجر به این خواهد شد که شما به مکالمکه ی دو نفره می پردازید و بقیه ی کلاس احساس می کنند که کنار گذاشته شده اند.
علاوه بر آن ، زائیه ی دید و ارتباط چشمی شما با بقیه ی کلاس از بین می رود و به دنبال آن ارتباط غیر کلامی شما نیز با کلاس از بین خواهد رفت.
دانش آموزانی که نظاره گر شما هستند ، اگر ارتباط چشمی با شما را از دست بدهند ، در نتیجه خود را در جریان بحث احساس نخواهند کرد و توجه ی آنها به جای دیگری معطوف خواهد شد.
راهکار مناسب برای این امر:
دانش آموزان را در جریان مباحث کلاس درس نگاه دارید.هنگامی که از دانش آموزان پاسخ سوالی را می خواهید ، از او دور بایستید. این کار او را وادار می کند که صدایش را بلند کند ، به اندازه ای که از سمت دیگر کلاس قادر به شنیدن حرفهایش باشید. در این صورت هم می توانید صدای او را بشنوید وهم صدای سایر دانش آموزان را و در عین حال قادر خواهید بود قادر خواهید بود که ارتباط چشمی خود را با سایر دانش آموزان حفظ کنید.
3.آرام ، خونسرد و حرفه ای برخورد کنید.
تادیب دانش آموزان را با خونسردی انجام دهید.یعنی اگر قرار است درباره ی یک موضوعی تذکر داده شود ، این عمل همراه با خونسردی و به دور از هرگونه پرخاش و عصابنیت باشد.
برخوردهای حرفه ای ، مورب و در عین حال استوار و محکم داشته باشید.به خاطر داشته باشید که حتی یک بچه ی بی ادب مستحق احترام است.
مامور پلیسی که وسیله ی نقلیه ی شما را به خاطر سرعت غیرمجاز متوقف می کند ، حق اجرای قانون انتظامی دولتی را دارد ، یعنی صدور برگه ی جریمه ، ولی حق تحقر و رجز خوانی و سرزنش شما را ندارد.
شما نیزهنگامی که دانش آموزی تخلف کرد ، از فریاد زدن و تعابیر نیش دار و ....... به شدت اجتناب کنید.
به خاطر داشته باشید که رفتار شما برای دانش آموزان الگوست.
4.به دانش آموزان توجه کنید و تلاش کنید این توجه را به آن ها نشان بدهید.
تعداد زیادی از معلمان معتقدند که به دانش آموزانشان علاقمند هستند ، در غیر این صورت چه دلیلی برای معلم شدنشان وجود دارد؟! علاقمندی به دانش اموزان باید آشکار شود تا تاثیر مثبتی بر رفتار دانش آموزان داشته باشد.
جایی که معلمان علاقمند هستند و علاقه ی خود را ابراز می کنند ، بداشت دانش آموزان از مدرسه ، مکانی خوب و مطلوب است. این جا مکانی است که دانش آموزان در آن بودن را دوست دارند ، این جا پر از افرادی است که دانش آموزان تمایل دارند آنها را در اطراف خود ببینند .هنگامی که مدرسه یک مکانی مطلوب شود موقعیتی فراهم می شود تا :
مشکلات انظباطی کمتری بروز کند.
در بکارگیری فنون مدیریت کلاس موفقتر باشد.
5.رفتارهای خوب و مطلوب دانش آموزان را درنظر بگیرید.
با عکس العمل های مناسب و به موقع خودتان به دانش آموزان بفهمانید که رفتارشان را مد نظر قرار می دهید و رفتارهای مناسبشان را تشویق کنید .
6. از تجربه همکارنتان استفاده کنید.
7. تفاوتهای فردی و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان را در نظر بگیرید.
8. توجه داشته باشید به جای ستایش از فرد انجام دهنده ی عمل ، به تشویق عمل انجام شده بپردازید.
9. اساس و ریشه ی رفتارهای نامطلوب را از بین ببرید.
دانش آموزی که در کلاس درس مشکل تراشی می کند و در نتیجه توجه همسالانش را به خود معطوف می سازد ، برای عملش پاداش گرفته است.او در کار (( سرگرم نمودن معلم به خودش )) توفیق یافته و ممکن است به همین صورت نیز پاداش دریافت نماید.
دانش آموزی که می تواند خشم شما را برانگیزد ، ممکن است از همکلاسی هایش برای این کارپاداش دریافت کند(به شکل تحسین و احترام از سوی آن ها)
دانش آموزی که هنگام درس جواب دادن از آمادگی لازم برخوردار نیست ، ممکن است به این وسیله که در آینده پی در پی برای درس جواب دادن مخاطب قرار نگیرد ، پاداش دریافت کند و ...
شما به آسانی و بدون اینکه متوجه باشید رفتار دانش آموزی را که در صدد از بین بردن آن هستید ، به طور ناخودآگاه تقویت می نمایید.
معلمان باید در آنچه که بر رفتار سوء دانش آموز تاثیر می گذارد وآن را احاطه می کند دقت نمایند و تا جایی که می توانند زمینه های کمک کننده و شرایط محیطی و پیامدهای آن را مد نظر قرار بدهند.
10. ارتباط چشمی را دست کم نگیرید.
11. به جای دوست بودن ، با دانش آموزان دوستانه رفتار کنید:
میان دوستانه رفتار کردنم و دوست بودن تفاوت وجود دارد.بین خود شما (معلم) و دانش آموزان فاصله ی شغلی را حفظ کنید.دانش آموزان خود دوستانی دارند و احتمالا به شما به عنوان یک دوست دیگر نیازمند نیستند.دوستان آنها که اغلب هم سن و سالانشان هستند برایشان بسیار خارق العاده تر و جذابترند.
به خاطر داشته باشید که کار یک معلم رونق بخشیدن به کار یادگیری است.چیزی که معلمان به عنوان مسولان این امر باید به نحو احسن انجام دهند.
به میهمانی های دانش آموزانتان نروید ، دانش آموزانتان را با اتومبیل به مدرسه و یا خانه نرسانید، نسبت به گوش دادن یا گفتن لطیفه به دانش اموزان خود آگاهانه عمل کنید
این هم چند نکته درباره ی معلم و معلمی !
1. هر معلم پزشک کلاس خودش است.
همانطور که برای هر دردی پزشک درمان خاصی تجویز می کند ، برای کلاس های متفاوت نیز باید روشها و شیوه های گوناگونی بکار برده شود.
2. قبل از شروع درس حتما عناوین درس و اهداف مورد نظر را بر تخته کلاس بنویسید و به دانش آموزان بگویید که امروز می خواهیم درباره ی این مطالب با هم صحبت کنیم و بدانیم که مثلا(درس ششم دینی ، پایه ی دوم):
1.قرآن چگونه کتابی است؟
2.مشخصات قرآن
3.نحوه ی جمع آوری قرآن
4. سوره های مکی و مدنی
5. حافظان و کاتبان قرآن
6.فرمایش امام خمینی (ره) درباره ی قرآن و..
3.در بین تدریس حتما از مطالب گفته شده سوال کنید و چنانچه خوب متوجه شده باشند وترد مرحله ی بعدی شوید و در غیر این صورت از یکی از دانش آموزان بخواهید مطلب را توضیح دهد .
4. از انواع ارزشیابی ( شفاهی _ کتبی ) در کلاس خودتان استفاده کنید.
5. به دانش آموزان فرصت ابراز نظر بدهید و روحیه ی نقد وانتقادپذیری را در آن ها زنده کنید و به آنها بگوییید که باید به نظر و رای هم کلاسی های خود احترام بگذارند و..
معرفی منبع :
الفبای مدیریت کلاس -روبرت تی.تابر-مترجم:دکتر محمدرضا سرکار آرانی-انتشارات موسسه فرهنگی برهان